Usuli Kazanılmış Hakkın İstisnaları

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı ... Yapı Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.

tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :

Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;

Alacaklı tarafından ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla başlatılan ilamlı icra takibinde, şikayetçi ipotek borçlusunun vasisinin asıl dosyadan, ipotek borçlusunun kısıtlandığını, hukuki ehliyete sahip bulunmadığını, ipotek borçlusuna hesap kat ihtarnamesinin tebliğinin geçerli olmadığını, İİK.nun 150/ı maddesindeki şartların oluşmadığını ileri sürerek, birleşen dosyadan ise 1 yıl içinde satış istenilip satış avansı dosyaya yatırılmamış olduğunu ileri sürerek takibin iptali istemiyle icra mahkemesine başvurduğu, mahkemece; şikayetin reddine karar verildiği, borçlunun temyiz istemi üzerine Dairemizce; temyiz istemi kısmen kabul edilerek, borçlu ...’nın akıl zayıflığı sebebi ile kısıtlanmasına karar verildikten sonra hesap kat ihtarının ipotek borçlusuna bizzat tebliğ edildiğinden, TMK.nun 887. maddesinde öngörülen koşulun oluşmadığı, şikayetçi hakkında ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip yapılamayacağı gerekçesiyle şikayetin kısmen kabulü ile şikayetçi yönünden icra emrinin iptaline karar verilmesi yönünde kararın bozulduğu, mahkemece; bozma ilamına uyulmasına karar verilerek, esas dosya yönünden davanın kabulüne, birleşen dosya yönünden; takip iptal edildiği ve talebin de takibin iptaline ilişkin olduğu gerekçesiyle konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, karar verildiği görülmektedir.

Mahkemece, Yargıtay bozma ilamına uyulmasına karar verilmesi halinde ise, (HUMK 429, HMK 363 ve devamı maddeleri) mahkeme artık bu uyma kararı ile bağlıdır. Bozmaya uyma (ara) kararı, lehine bozma yapılan taraf için usule ilişkin kazanılmış hak doğurur.

Aynı konuda, 04.02.1959 gün ve 1957/13-E. 1959/5 K. sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da (R.G. 28.04.1959 gün ve sayı:10193) usuli kazanılmış hakkın hukukumuzdaki yeri; "Temyiz merciince bir kararın bozulması ve mahkemenin bozma kararına uyması halinde, bozulan kararın bozma sebeplerinin şümulü dışında kalmış cihetlerinin kesinleşmiş sayılması, davaların uzamasını önlemek maksadıyla kabul edilmiş çok önemli bir usuli hükümdür. Bir cihetin bozma kararının şümulü dışında kalması da iki şekilde olabilir. Ya o cihet, açıkça bir temyiz sebebi olarak ileri sürülmüş fakat dairece itiraz reddedilmiştir; yahut da onu hedef tutan bir temyiz itirazı ileri sürülmemiş olmasına rağmen dosyanın temyiz dairesince incelendiği sırada dosyada bulunan yazılardan onun bir bozma sebebi sayılması mümkün bulunduğu halde o cihet dairece bozma sebebi sayılmamıştır. Her iki halde de o konunun bozma sebebi sayılmamış ve başka sebeplere dayanan bozma kararına mahkemece uyulmuş olması, taraflardan birisi lehine usulü bir müktesep hak meydana getirir… " şeklinde açıklanmıştır.

O halde mahkemece, bozma ilamına uyulduğuna göre, hükmüne uyulan bozma ilamı doğrultusunda işlem yapılması ve asıl dosya yönünden şikayetin kısmen kabulü ile şikayetçi yönünden icra emrinin iptaline karar verilmesi gerekirken davanın kabulü yönünde hüküm tesisi ve Dairemizin 16.01.2018 tarih ve 2017/6480 E. - 2018/151 K. sayılı karar düzeltme incelemesinden de geçerek kesinleşen bozma ilamı uyarınca, birleşen dosyadaki kesinleşen şikayet yönünden de bu gerekçe ile karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

SONUÇ : Alacaklı ... Yapı Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK'nin 366. ve HUMK’nin 428. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19.09.2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.