Ticari Satımdan Kaynaklanan İtirazın İptali Davası – Davanın Açılmamış Sayılması - Hukuki Dinlenilme Hakkı - Elektronik Tebligat

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı, dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalıya satarak teslim etiği 27.03.2015 tarihli faturanın bakiye 9.200,62 TL borcunun ödenmemesi üzerine İstanbul Anadolu ....İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyasında başlatılan takibe yönelik itirazın haksız olduğunu ileri sürerek, itirazın iptaline, takibin devamına ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava dilekçesi davalıya usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş, davalı süresinde cevap vermemiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARAR ÖZETİ İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; dosyanı işlemden kaldırıldığı 02.05.2019 tarihinde işlemden kaldırıldığı, aradan geçen üç aylık yasal sürede yenilenmediği gerekçesiyle, HMK'nın 150.maddesi gereğince davanın açılmamış sayılmasına , karar verilmiştir.Bu karara karşı davacı tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.

İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı, istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Mazeret dilekçesinde, yeni duruşma gününü UYAP sisteminden öğrenileceğine ilişkin bir ibare bulunmadığını, esasen duruşma gününün sistem üzerinden öğrenilmesine ilişkin bir usulün bulunmadığını, bu nedenle süresinde yenilenmeyen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE Dava, hukuki niteliği itibariyle, ticari satımdan kaynaklanan bakiye fatura alacağının tahsili amacıyla başlatılan takibe yönelik itirazın iptali istemine ilişkindir.İlk derece mahkemesince, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş, karara karşı davacı tarafından, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.İstinaf incelemesi, HMK'nın 355.maddesi uyarınca, ileri sürülmüş olan istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzenine aykırılık yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır.Mahkemece, davalıya yapılan tebligatın usulsüz olması nedeniyle ön inceleme duruşmasının 11.04.2019 tarihinde yapılmasına karar verilmiş, anılan duruşmaya davacı vekili mazeret sunarak katılmamıştır. Mahkemece, davacı vekilinin mazeretinin kabulüne, duruşma gününü talebi gibi UYAP sisteminden öğrenilmesine karar verilerek, duruşma 02.05.2019 tarihine bırakılmıştır. Belirtilen ertelemeye ilişkin davacı vekiline yeni duruşma günü tebliğ edilmemiştir. İncelenen mazerette, davacı vekilinin duruşma gününü UYAP sisteminden öğreneceğine ilişkin bir isteminin bulunmadığı görülmüştür. Mahkemece, belirlenen 02.05.2019 günlü duruşmaya, davacının katılmaması nedeniyle dava işlemden kaldırılmış, üç aylık sürede yenilenmeyen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.Somut olaydaki uyuşmazlık, mazereti kabul edilen davacı vekiline duruşma gün ve saatini gösterir tebligatın gönderilmesinin gerekli olup olmadığı, duruşma gününün UYAP’tan öğrenilmesine yönelik ara kararın tebliğ mahiyetinde kabul edilip edilemeyeceği, burada varılacak sonuca göre davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. HMK'nın “hukuki dinlenilme” başlıklı 27.maddesi, T.C.Anayasası’nın hak arama hürriyetini düzenleyen 36.maddesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin adil yargılanma hakkına ilişkin 6.maddesi nazara alındığında davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını mahkemenin açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini içeren bu hakkın ve yargılamanın aleniliği ilkelerinin gerçekleşmesinin en önemli aracı duruşma yapılmasıdır. Duruşma günü celseye katılma imkânı olmayan taraf buna ilişkin mazeretini bildirip, belgeleyerek, bildirim giderlerini de yatırarak duruşmanın ertelenmesini isteme olanağına sahiptir. O hâlde duruşma tayin edilerek, usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan yalnız biri duruşmaya katılırsa gelmeyen tarafın geçerli mazeret gönderip göndermediği, gerekli masrafın karşılanıp karşılanmadığı incelenerek; gelen tarafın bu mazeret dilekçesine karşı beyanına göre, dosyanın işlemden kaldırılmasına ya da kaldırılmamasına karar verilecektir. Anılan hususların uygulanabilmesi için, her şeyden önce tarafların usulüne uygun davet edilmiş olmaları gerekmektedir. 6100 sayılı HMK'nın uygulama alanını adli yargı ilk derece hukuk mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinde tutulacak kayıtlar ile yazı işleri hizmetlerinin yürütülmesi ve bu işlemlerde UYAP'ın kullanılmasına dair usul ve esasları düzenlemek amacıyla çıkartılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği'nin 52.maddesi gereğince tebligat işlemleri 7201 sayılı Tebligat Kanunu ile Tebligat Kanunu uyarınca çıkarılan yönetmeliğe göre fiziki ya da elektronik ortamda yapılacaktır. Elektronik tebligat usulünün düzenlendiği Tebligat Kanunu'nun 7/A maddesindeki düzenleme ve Elektronik Tebligat Yönetmeliği hükümleri de dâhil olmak üzere, Tebligat Kanunu ve çıkarılan Tebligat Yönetmeliği hükümleri incelendiğinde, duruşma gününün UYAP'tan öğrenilmesi usulünün uygulanabileceğine yönelik bir düzenlemeye yer verilmediği görülmektedir. O hâlde mahkemece davacının mazereti kabul edildiğine göre, yeni duruşma gün ve saatinin davacı vekiline usulüne uygun davetiye ile bildirilmesi gerekmektedir (Hukuk Genel Kurul kararı 19.03.2019 tarih, 2017/12-343 E. 2019/323 K. sayılı kararı ).Az yukarıda bahsi geçen Hukuk Genel Kurulu kararı ışığında davacı vekilinin mazeretinin kabulü durumunda yeni duruşma gün ve saatinin Tebligat Kanunu ve Yönetmeliği uyarınca usulüne uygun davetiye ile bildirilmesi gerekirken UYAP sistemi üzerinden öğrenilmesine karar verilmesi doğru olmadığı gibi, ara kararda belirtilen şekilde davacı vekilinin yeni duruşma günün UYAP sisteminde öğreneceğine ilişkin bir beyanı da bulunmamaktadır. Açıklanan bu gerekçelerle, HMK'nın 353/1.a.5 maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılmasına dair aşağıdaki karar verilmiştir.

KARAR:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile HMK'nın 353/1.a.5.maddesi uyarınca İlk Derece Mahkemesinin istinafa konu kararının KALDIRILMASINA,2-Davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 3-İstinaf yoluna başvuran davacı tarafından yatırılan istinaf peşin harcının talep halinde ilk derece mahkemesince iadesine,4-Yapılan kanun yolu giderlerinin, esas hükümle birlikte, ilk derece mahkemesince yargılama giderleri içinde değerlendirilmesine, 5-Kararın, ilk derece mahkemesince taraflara çıkarılacak davetiyelerle tebliğine dair;HMK'nın 353/1.a.5. maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, 03.12.2020 tarihinde, oy birliğiyle ve kesin olarak karar verildi.