Şirketler ve Kooperatif Genel Kurul Kararının İptali Yahut Butlanına İlişkin Davalar Tek Hakimle Değil Heyet Halinde Görülmelidir

DAVACININ İDDİALARININ ÖZETİ:

Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatifin 17/06/2019 tarihinde yapılan olağan genel kurul toplantısında, kooperatife zarar verdiği gerekçesiyle üyelikten çıkarıldığını, bu kararın hukuka aykırı olarak verildiğini belirterek, 17/06/2019 tarihli ihraç kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

DAVALININ SAVUNMALARININ ÖZETİ:

Davalı kooperatif vekili, iş bu davanın ihraca ilişkin toplantıda hazır bulunan ve karara muhalefet edip muhalefet şerhini tutanağa geçirten ortak tarafından toplantı tarihinden itibaren bir ay içinde açılabileceğini, 17/06/2019 tarihli toplantıya davacının vekili aracılığıyla katıldığını, vekilinin bu toplantıda gündemin oybirliğiyle kabulü sırasında herhangi bir itirazda bulunmadığı gibi ihraç kararına itirazını da gerekçesiyle birlikte tutanağa geçirtmediğini, bu durumda davanın usulden reddi gerektiğini, kaldı ki davacının ihracına yönetim kurulu tarafından değil genel kurul tarafından oy çokluğuyla karar verildiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:

Mahkeme, davalı tarafça, davacının kooperatif üyeliği şartlarını kaybettiği ve parasal yükümlülüklerini yerine getirmediği ile ilgili hususta noter aracılığı ile iki ayrı ihtarname gönderildiğine ilişkin belge sunulmadığı, davalı kooperatif ana sözleşmesinde ve kooperatifler kanununda, kooperatife zarar verdiği gerekçesi ile bir üyenin direkt kooperatif üyeliğinden ihraç edileceğine dair bir hükmün yer almadığı gerekçesi ile 17/06/2019 tarihli genel kurul kararının davacının ihracına ilişkin 5. maddesinin yok hükmünde olduğunun tespiti ile davacının üyeliğinin devamına karar vermiştir.

Karar, davalı tarafça istinaf edilmiştir.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:

Davalı vekili, davacıya iki haklı ihtar gönderilmemesi gerekçesine dayalı olarak davanın kabul edilmesinin doğru olmadığını zira iki haklı ihtara dayalı ihraç kararının bir genel kurul kararı değil yönetim kurulu kararına dayalı olarak verilebilecek bir karar olduğunu, ortada yönetim kurulu kararının iptaline ilişkin bir talebin olmaması sebebiyle bu yöne ilişkin gerekçenin doğru olmadığını; 17.06.2019 tarihli olağan genel kurul toplantı gündemini hazırlayan yönetim kurulunun diğer üyelerin talepleri doğrultusunda ana sözleşmenin 23/13-2. ve 31/6. maddesi gereğince hazırlanan gündeme ilişkin 5. madde ile "ortakların ihraçlarının görüşülmesi" maddesinin gündeme alındığını, genel kurulun da yetkisi dahilinde bu çıkarma kararını verdiğini, bu karara davacıyı temsilen toplantıda bulunan eşi ...'in bir itirazının da olmadığını, bu yüzden dava şartının gerçekleşmediğini belirterek; kararın kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE:

Dava, davalı kooperatif genel kurulunda verilen davacı üyenin üyelikten çıkarılması kararının iptaline ilişkindir. Mahkemece dava, davacının ihraç gerekçesinin kanun ve ana sözleşmede bulunmadığı gerekçeleri ile kabul edilerek, davacının ihracına ilişkin kararın yok hükmünde olduğunun tespitine karar verilmiştir.

Dairemizce istinaf incelemesi, 6100 sayılı HMK'nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.

Uyuşmazlık davacının ihracının Kooperatifler Kanunu'nun 16. maddesine uygun olup olmadığı, davacının ana sözleşme ve kanunda belirtilen bir sebeple ihracına karar verilip verilmediği, yasada belirtilen ihraç prosedürüne uyulup uyulmadığı hususlarındadır. Genel kurul tarafından alınan bir kararın şekil ve kurucu unsurları bakımından emredici kurallara aykırı olması halinde (örneğin, toplantı ve karar yeter sayılarının bulunmaması) yokluk, maddi-öze ilişkin kanunun emredici kurallarına aykırılık halinde ise (örneğin, kararın ahlaka ve adaba aykırı olması, konusunun imkansız olması, kesin hükme ve kanunun emredici madde hukuk kurallarına aykırı olması) butlan, kişisel hakları ilgilendiren ana sözleşme ve iyiniyet kurallarına aykırılık halinde kararların iptal edilebilirliği söz konusu olacaktır. (Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesi'nin 13.12.2018 tarih 2016/6131 E., 2018/5820 K., 03.10.2017 tarihli 2015/7915 E., 2015/2501 K. sayılı, 6. Hukuk Dairesi'nin 2022/2547 Esas 2023/2476 Karar sayılı ilamları)

Öte yandan 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun 5/3-3 maddesine göre şirketler ve kooperatifler hukukundan kaynaklanan genel kurul kararlarının iptali ve butlanına ilişkin davalara heyet halinde bakılması gerekir.

Mahkemece dava konusu genel kurul kararının yokluğuna karar verilmiş ise de karar tek hakimle verilmiş olup heyet halinde verilmemesi kamu düzeniyle ilgili bir bir kuralın ihlali niteliğinde olduğundan davanın heyet halinde görülmesi için kararın kaldırılması gerekmiştir.

Sonuç olarak, davalı vekilinin istinaf başvurusunun resen sebeplerle esastan kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince kaldırılmasına karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM:

Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;

Davalı vekilinin ilk derece mahkemesinin kararına ilişkin istinaf başvurusunun resen sebeplerle ESASTAN KABULÜNE,

6100 sayılı HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince ANTALYA 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ'nin 06/07/2023 tarih ve ... Esas ... Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,

6100 sayılı HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince davanın yeniden heyet halinde görülmesi için dosyanın ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,

492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince peşin olarak yatırılan istinaf karar harcının ilk derece mahkemesince talebi halinde davacıya İADESİNE,

Davalı tarafından yapılan istinaf yargılama giderinin ilk derece mahkemesinde yapılacak yargılama sonunda dikkate ALINMASINA,

İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından davalı lehine vekalet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA,

6100 sayılı HMK'nın 333. maddesi gereğince peşin alınan ve harcanmayan istinaf gider avansının ilk derece mahkemesince ilgiliye İADESİNE,

Kararın ilk derece mahkemesince taraflara TEBLİĞİNE,

Dair, 6100 sayılı HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliğiyle ve HMK'nın 353/1-a maddesince kesin olarak karar verildi. 19/01/2024