İhale Makamının İşçilik Alacaklarından Sorumluluğunun Kapsamı - Anahtar Teslimi İş

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı ... 13. Bölge Müdürlüğü vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili, müvekkilinin 04.07.2013 tarihinde ... 13. ... Bölge Müdürlüğüne bağlı olarak davalı şirket tarafından yapılmakta olan ...-... yol yapım inşaatı şantiyesinde gece bekçisşi olarak çalışmaya başladığını ,davalı işveren tarafından ücretinin kanun ve sözleşme hükümlerine uygun olarak ödenmemesi, yapmış olduğu fazla mesailerinin, hafta sonu tatillerde yaptığı çalışmaların, bayram ve resmi tatillerde ki çalışmalarının ödenmemesi, işyerinde psikolojik baskı ve mobing uygulanması nedeniyle 11.10.2017 tarihinde iş akdini haklı nedenlerle fesih ettiğini beyanla kıdem tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı Cevabının Özeti:

Davalı ... vekili, müvekkili idarenin ihale mevzuatı hükümleri doğrultusunda ...-... 5.Bl.Hd.Yolu km: 26+000+64+400 kısmına toprak işleri, sanat yapıları ve BSK üst yapı inşaat işini üstlenen diğer davalı firma ile 08/01/2013 tarihinde sözleşme akdedildiğini, müvekkili idarenin ihale mevzuatı hükümleri doğrultusunda ...-... 5.Bl.Hd.Yolu km: 26+000+64+400 kısmına toprak işleri, sanat yapıları ve BSK üst yapı inşaat işini üstlenen diğer davalı firma ile 08/01/2013 tarihinde sözleşme akdedildiğini, sözleşme uyarınca firmanın çalışanlarını kendisinin seçtiğini, davacının diğer davalı şirket tarafından istihdam edildiğini, müvekkili idarenin değil, ihale ile iş alan yüklenici firmanın çalışanı olduğunu, müvekkili idarenin ihale makamı olduğunu, asıl işverenin diğer davalı şirket olduğunu, İş Kanunun 36/2.maddesi uyarınca müvekkili idarenin ücret alacaklarını üç aylık tutarından fazlası için sorumluluk düşmediğini, müvekkili idarenin bu hükme göre kıdem tazminatı, ihbar tazminatı izin ücretinden herhangi bir şekilde sorumlu tutulamayacağını, belirli iş sözleşmesinde kararlaştırılan sürenin dolmasıyla sona ermesi halinde kıdem ve ihbar tazminatına hükmedilemeyeceğini, haftanın yedi günü yaklaşık olarak 14 saat boyunca aralıksız çalışma iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacının maaşı ile ilgili sorumluluğunun yüklenici firmaya ait olduğunu, taleplerin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

Davalı şirket tarafından davaya cevap verilmemiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

İlk derece mahkemesince, yapılan yargılama sonucunda toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

İstinaf Başvurusu :

İlk derece mahkemesinin kararına karşı davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :

Bölge Adliye Mahkemesince, davalı ...’nün istinaf başvurusu yerinde görülmediğinden esastan reddine karar verilmiştir.

Temyiz Başvurusu :

Kararı, davalı ... vekili temyiz etmiştir.

Gerekçe:

Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

İhale makamının işçilik alacaklarından sorumluluğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.4857 sayılı İş Kanununun 36. maddesinde, “Genel ve katma bütçeli dairelerle mahalli idareler veya kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar; asıl işverenler müteahhide verdikleri her türlü bina, köprü, hat ve yol inşası gibi yapım ve onarım işlerinde çalışan işçilerden müteahhit veya taşeronlarca ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığının kontrolü, ya da ücreti ödenmeyen işçinin başvurusu üzerine, ücretleri ödenmeyen varsa müteahhitten veya taşeronlardan istenecek bordrolara göre bu ücretleri bunların hakedişlerinden öderler” şeklinde kurala yer verilmiştir. Bu düzenlemeye göre ihale makamı, işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmek durumundadır. Yapılacak olan kontrol ya da işçinin başvurusu üzerine ödenmeyen ücretlerin bulunduğunun tespit edilmesi halinde, belli şartlarla ihale makamının sorumluluğu söz konusu olur. İhale makamının yapmış olduğu ilan üzerine işçilerin başvuruda bulunmamış olmaları, kamu kurumunun anılan madde kapsamındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, işçilerin her hak ediş dönemi için olan ücret alacaklarının üç aylık tutarından fazlası hakkında adı geçen idarelere herhangi bir sorumluluk düşmeyeceği öngörülmüştür. Maddede sözü edilen ücret her hak ediş dönemi için “son üç aylık temel ücret” olarak değerlendirilmelidir. Yine ihale makamının ihbar ve kıdem tazminatı ile kullandırılmayan izinler sebebiyle herhangi bir sorumluluğu söz konusu değildir. İhale makamı olan kamu kurumunun, her hak ediş dönemine ilişkin son üç aylık ücretten sorumluluğu, Yasadan doğan bir sorumluluktur. İşverenle ihale makamının birlikte dava edilmesi durumunda, müştereken müteselsilen sorumluluğa dair karar verilmelidir. İhale makamının tek başına dava edildiği durumlarda, işçinin mükerrer yararlanmasını önlemek için işverence sözü edilen ücretlerin ödenip ödenmediği araştırılmalıdır.Dairemizin kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre, anahtar teslimi suretiyle ihale edilen işlerde, kamu makamlarının fazla çalışma, hafta tatili ile bayram ve genel tatili alacakları yönlerinden sorumluluğu bulunmamaktadır (Yargıtay 9.H.D. 19.1.2010 gün 2009/12074 E, 2010/378 K.). Somut uyuşmazlıkta ; dosya içeriğindeki bilgi ve belgelere göre,davalı ... ... ... 5. BL.HD. Yolukm:26+000+64+400 kısmına ilişkin toprak işleri, sanat yapıları ve BSK üst yapı inşaat işini ihale ile diğer davalı ... İnşaat Güvenlik Sistemleri A.Ş. firmasına vermiştir. Bu nedenle, davalı ...’nün sorumluluğunun İş Kanunu'nun 36. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Böyle olunca davalı ...’nün sorumluluğu 4857 sayılı İş Kanununun 36. maddesi uyarınca her hak ediş döneminde son üç aylık ücret alacağını aşmamak üzere belirlenmeli ve sonucuna göre davacının ücret alacağı talebi hakkında karar verilmelidir. Bu husus gözetilmeden , hüküm altına alınan tüm alacak kalemlerinden davalı ... Müdürlüğünün diğer davalılar ile müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmasına dair hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.Sonuç: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine gönderilmesine, 25.01.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.