Önleme Aramasının Tüm İlçede Geçerli Olması - Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hal Bulunmaması

Yapılan ön inceleme neticesinde; sanıklar hakkında kurulan hükümlerin temyiz edilebilir olduğu, temyiz edenlerin hükümleri temyize hak ve yetkilerinin bulunduğu, temyiz istemlerinin süresinde olduğu, temyiz istemlerinin reddini gerektirir bir durumun bulunmadığı tespit edilmekle, gereği düşünüldü:

Genel emniyet ve asayişin korunması ile tehlikelerin önlenmesi amacıyla başvurulan önleme araması; 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu'nun 9. maddesi ile Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği'nin 18-26. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu hükümlere göre millî güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, taşınması veya bulundurulması yasak olan her türlü silâh, patlayıcı madde veya eşyanın tespiti amacıyla, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde mülkî âmirin yazılı emriyle, kişilerin üstlerinde, aracında, özel kâğıtlarında ve eşyasında yapılan arama yapabilecektir. Böylelikle kamu güvenliği ile düzenini bozabilecek kişi ve eşya bulunarak muhtemel bir zararın gerçekleşmesine veya suç işlenmesine engel olunarak toplum yakın bir tehlikeden korunacaktır.

Adli ve Önleme Arama Yönetmeliğinin 4. maddesine göre "gecikmesinde sakınca bulunan hâl" önleme aramaları bakımından; derhâl işlem yapılmadığı takdirde, millî güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunmasının tehlikeye girmesi veya zarar görmesi, suç işlenmesinin önlenememesi, taşınması veya bulundurulması yasak olan her türlü silâh, patlayıcı madde veya eşyanın tespit edilememesi ihtimâlinin ortaya çıkması ve gerektiğinde hâkimden karar almak için vakit bulunmaması hâlini, ifade eder.

Kişilerin temel hak ve özgürlüklerine bir müdahale niteliğinde olduğundan, önleme araması istisnai ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mülki amir kararıyla yapılabilse de kural olarak hâkim kararıyla yapılmalıdır.

Spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşü gibi toplulukların oluştuğu hallerde mülkî âmir önleme aramasına karar verebilir. Ancak uzun süreli ve çok geniş bir alanı kapsayan önceden öngörülen, bilinen ve hâkime ulaşılması mümkün ve kolay olan durumlarda mülkî âmirin önleme arama kararı vermesi gecikmesinde sakınca hâl koşullarını oluşturmayacağından bu karara dayanılarak yapılan arama hukuka aykırılık oluşturacaktır. Böyle bir arama sonucu bulunan deliller ya da suçun maddi konusu "hukuka aykırı yöntemlerle elde edilmiş" olacağından, Anayasa'nın 38. maddesinin 6. fıkrası ile CMK'nın 206. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi, 217. maddesinin 2. fıkrası, 230. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ve 289. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendi uyarınca hükme esas alınamayacaktır.

Bu açıklamalar karşısında; 16.05.2015 tarihli olay tutanağına göre Ümraniye Kaymakamlığının 13.05.2015 tarihli 2015/22-8 D.İş sayılı önleme arama kararına dayalı olarak şüphe üzerine durdurulan sanık ...'ın bulunduğu araçta yapılan aramada şoför koltuğunun paspası ile vites kutusu arasında bulunan beyaz renkli poşet içerisinde uyuşturucu maddelerin ele geçirildiği olayda; Ümraniye ilçesinin tümünde bir hafta süre ile arama yapılmasını sağlayan arama kararında gecikmesinde sakınca bulunan hâl koşulları bulunmadığı halde mülkî âmir tarafından verilen "önleme araması kararına" dayanılarak yapılan aramanın hukuka aykırı olduğu ve bu arama sonucu ele geçen uyuşturucu maddelerin hem "suçun maddî konusu" hem de "suçun delili" olarak hukuka aykırı yöntemle elde edildiği ve hükme esas alınamayacağı anlaşıldığından, sanıkların beraatı yerine mahkûmiyetlerine karar verilmesi,

Kanuna aykırı, sanıklar müdafilerinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden, Tebliğname'ye kısmen uygun olarak hükümlerin BOZULMASINA,

Dava dosyasının, Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,

05.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.