Yargıtay 17. Hukuk Dairesi
Davacılar vekili asıl davada, 16.10.2005 tarihinde, davalıların işleten ve sürücüsü oldukları araçla ... idaresindeki aracın çarpıştığını, davalı sürücü İsa'nın %100 oranında kusurlu olduğunu, kazada ... , ...,... ve ...'in vefat ettiklerini belirterek, müteveffa Kadir ve Dudu'nun çocukları, Osman'ın ise kardeşleri olan davacılar Derya, Hakan ve ... için 100,00'er TL maddi, 30.000,00'er TL manevi, müteveffa Maya'nın anne ve babası davacılar Hasibe ve Fehim için 100,00'er TL maddi, 30.000,00'er TL manevi, Maya'nın kardeşleri olan davacılar Mithat, Emire, Nesim, Edip, Semira, Münevver, Semir, Gülhan ve Yaser için 5.000,00'er TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren yasal faiziyle davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istemiş, anne Hasibe için 400,00 TL., baba Fehim için 224,88 TL olarak taleplerini ıslah etmiş birleşen 2006/245 E sayılı davada davalı ... şirketlerinden davacılar Derya, Hakan ve ... için 6.000,00'er TL maddi, baba Fehim ve Hasibe için 5.000,00'er TL maddi diğer davacılar için 500,00'er TL manevi tazminatın müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, bu dosyada Fehim için 23.437,43 TL, anne Hasibe için
16.562,47 TL olarak taleplerini ıslah etmiş, birleşen ... E sayılı davada davacı ... için 31.249,90 TL. maddi tazminatın davalılar İsa, Bahattin ve ... AŞ.den tahsilini talep etmiştir.
Davalı ... AŞ vekili davanın reddini savunmuş, diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
Mahkemece, asıl dava yönünden, Derya, Hakan ve ... açısından maddi tazminat taleplerinin reddine, bu davacıların her birisine ayrı ayrı 5.000,00'er TL manevi tazminatın dava tarihi olan 25/11/2005 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı tarafa verilmesine, davacı ... için 224,88 TL, (tahsilde tekerrür olmamak şartıyla), davacı ... için 400,00 TL (tahsilde tekerrür olmamak şartıyla), maddi tazminatın, dava tarihi olan 25/11/2005 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı tarafa verilmesine, davacılardan ... ve ... için ayrı ayrı 10.000,00'er TL (tahsilde tekerrür olmamak şartıyla) manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı tarafa verilmesine, davacılar Mithat, Emire, Nesim, Edip, Semire, Münevver, Semir, Gülhan ve Yaser'in manevi tazminat taleplerinin kısmen kabul ve kısmen reddine, bu davacılar için ayrı ayrı 2.000,00'er TL manevi tazminatın dava tarihi olan 25/11/2005 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile bu davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat taleplerinin reddine, birleşen ... Asliye Hukuk Mahkemesinin ... E nolu dava dosyası yönünden; davacılar Derya, Hakan ve Ender Nabi'nin maddi tazminat taleplerinin reddine, davacılardan Fehim için 16.562,57 TL (tahsilde tekerrür olmamak şartıyla, poliçe limiti ile sınırlı olmak kaydıyla) maddi tazminatın dava tarihi olan 05/04/2006 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu dosyanın davalılarından müştereken ve müteselsilen tahsili ile bu davacılara verilmesine, davacı ... için 23.437,43 TL (tahsilde tekerrür olmamak şartıyla, poliçe limiti ile sınırlı olmak kaydıyla) maddi tazminatın dava tarihi olan 05/04/2006 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu dosyanın davalılarından müştereken ve müteselsilen tahsili ile bu davacılara verilmesine, diğer davacıların 5.000,00'er TL manevi tazminat taleplerinin reddine, birleşen Mahkemenin ... E sayılı dava dosyası yönünden; davanın kabulü ile, 31.249,90 TL tazminatın (tahsilde tekerrür olmamak şartıyla, poliçe limiti ile sınırlı olmak kaydıyla) dava tarihi olan 17/04/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı tarafa verilmesine karar verilmiş, hüküm davalı ... şirketleri vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde, özellikle oluşa uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına göre, davalı ... AŞ vekilinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
Asıl dava ve birleşen davalar trafik kazası nedeniyle destekten yoksun kalma ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
2-Asıl dava, anne/baba/kardeş ve kızları, iki taraflı kazada vefat eden davacılar tarafından, kazanın oluşumunda %100 oranında kusurlu olan karşı araç sürücü ve işletenine karşı açılan maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkin olup, kısmen kabule karar verilmiştir.
Mahkemece, karar başlığında asıl davanın davalıları arasında birleşen ... E sayılı dosya davalıları ... AŞ ve A. Sigorta Şirketi adlarına da yer verilmiştir. Bu halde, davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilen maddi ve manevi tazminatlar ile fer'ilerinden, asıl davada davalı konumunda olmayan sigorta şirketlerinin de sorumlu tutulması doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir.
3- 2918 sayılı KTK'nun 85. maddesine göre "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur." TBK'nun 49. maddesinde "Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür." hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda kaza iki taraflı olup, davacıların muris ve yakınları, temyiz eden davalı ... A. Sigorta Şirketi'nin trafik sigortacısı olduğu aracın sürücüsü ve yolcularıdır. Birleşen 2006/245 E sayılı dava hem murislerin sürücüsü ve yolcuları olarak bulunduğu aracın zorunlu trafik sigortacısına (A. Sigorta Şirketi), hem de karşı aracın zorunlu trafik sigortacısına (... AŞ) karşı açılmıştır. Mahkemece hükme esas alınan, kusur bilirkişi raporunda A. Sigorta Şirketi'ne sigortalı araç sürücüsü müteveffa ... 'in kusursuz, karşı araç sürücüsü ise tam kusurlu bulunmuştur. Aracın işleteni, kusursuz sorumluluk ilkelerine göre oluşan zarardan, sürücünün kusuru oranında sorumludur. Mahkemece murislerin sürücü ve yolcuları olduğu aracın kusuru bulunmadığından, bu aracın zorunlu trafik sigortacısı olan davalı A. Sigorta Şirketi bakımından davanın reddine karar verilmesi gerektiği halde, maddi ve manevi tazminattan diğer davalı ... şirketi ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumluluğuna hükmedilmesi de isabetli değildir.
4-2918 sayılı KTK'nun 96. maddesinde "zarar görenlerin tazminat alacakları, sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta tutarından fazla ise zarar görenlerin tazminat taleplerinin, sigorta tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutulması gerektiği" hükme bağlanmıştır.
KTK'nun 96. maddesi hükmüne göre, garameten ödeme ilkesi; bir rizikonun gerçekleşmesi ile zarar görenlerin birden fazla olması ve tazminat alacaklarının da sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta bedelinden fazla olduğu hallerde, zarar görenlerden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat miktarı isteminden, sigorta bedelinin tazminat alacaklıları toplamına olan oranına göre indirim yapılmasını ifade etmektedir. Burada amaç, zarar görenlerin birden fazla olması halinde, sigortacının poliçede gösterilen limitle sorumlu olacağı da dikkate alınarak, zarar görenler arasında eşitliği sağlayıcı biçimde ve poliçe limitini de aşmayacak biçimde eşit paylaştırmanın sağlanmasıdır. Somut olayda; birleşen ... E sayılı dosya davacıları Fehim ve Hasibe'nin kızları, birleşen ... E sayılı dosya davacısı Mithat'ın kardeşi ... ,... plakalı vefat eden kusursuz sürücü idaresindeki araçta yolcu iken meydana gelen iki taraflı kazada vefat etmiştir. Her iki dosyada da davalı ... AŞ, tam ve asli kusurlu olan karşı aracın zorunlu mali mesuliyet sigortacısıdır. Davacılar vekili, birleşen 2006/245 E sayılı dosyada Fehim için 23.437,43 TL, anne Hasibe için 16.562,47 TL., birleşen 2014/355 E sayılı dosyada davacı ... için 31.249,90 TL. maddi tazminat talep etmiş, davalı ... AŞ vekili, cevap dilekçesinde kaza tarihi itibariyle poliçe limitinin aşılması halinde, proporsiyon hesabı yapılması gerektiğini savunmuş, mahkemece hükme esas alınan aktüer bilirkişi raporu doğrultusunda yukarıda yazılı maddi tazminat miktarlarının kabulüne karar verilmiştir.
Hesaplanan toplam tazminat, ... plakalı aracın ZMMS poliçesini düzenleyen davalının düzenlediği poliçedeki kişi başı teminat limiti olan 40.000,00 TL'yi aştığı halde, esas alınan bilirkişi raporunda garame hesabı yapılarak zarar belirlenmediğinden rapor bu yönden hükme esas alınamaz.
Açıklanan maddi ve hukuki vakıalar karşısında mahkemece; hak sahibi durumuna göre raporda hesaplanan toplam tazminat, davalı ... AŞ.nin düzenlediği ZMSS poliçesindeki 40.000,00 TL'lik limiti aştığı için, tüm hak sahiplerinin (..., ... ve ...) payları dikkate alınıp tazminatlarının hesaplanması ve tüm hak sahipleri arasında garameten paylaştırma yapılması konularında, ek rapor alınıp oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle, yazılı biçimde hüküm tesisi doğru değildir.
5-Bozma sebep ve şekline göre davalı ... A. Sigorta Şirketi vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... AŞ vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... AŞ ve A.Sigorta Şirketi vekillerinin, (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... A. Sigorta Şirketi vekilinin, (4) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... AŞ vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (5) numaralı bentte açıklanan nedenlerle bozma sebep ve şekline göre davalı ... A. Sigorta Şirketi vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 2.037,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı ... A.Ş'ye verilmesine, duruşmada vekille temsil olunmayan davalı ... A.Sigorta Şirketi yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar ... AŞ ve A. Sigorta Şirketine geri verilmesine 27/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.