Danıştay 6. Daire
İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 07/05/2020 tarih ve E:2019/4556, K:2020/4062 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Liman Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan binanın altında işyeri olarak işletilmekte olan bağımsız bölümde ruhsatsız imalatlar yapıldığı tespit edildiğinden bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarihli ve … sayılı Konyaaltı Belediye Encümeni kararının ve anılan kararın bildirimine ve belirtilen yapının 15 gün içerisinde kaldırılması aksi takdirde aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca işlem yapılacağına ilişkin Konyaaltı Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince; yapılan keşif sonucu düzenlenen bilirkişi raporuyla; ruhsata aykırı uygulamanın varlığından bahsedilemeyeceği sonucuna varıldığından davacı şirketin 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca para cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin … tarihli ve … sayılı Konyaaltı Belediye Encümeni kararında hukuka uyarlık görülmediği, dava konusu diğer işlem olan yapının 15 gün içerisinde ruhsatlandırılması veya kaldırılması, aksi taktirde 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca işlem yapılarak masrafların ilgilisinden tahsil edileceğine ilişkin Konyaaltı Belediye Başkanlığının … tarihli … sayılı yazısı yönünden ise; işlemin dayanağı olan … tarih ve … sayılı Konyaaltı Belediye Encümeni kararında yıkıma ilişkin bir karar alınmadığı, işlem tarihi itibariyle belediye encümenince alınmış başka bir yıkım kararının da bulunmadığı, davacı tarafından ek beyan dilekçesiyle dosyaya sunulan ve yıkım kararı içeren … tarihli ve … sayılı Konyaaltı Belediye Encümeni kararının ise davanın açıldığı tarih olan 13.04.2015 tarihinden sonraya ilişkin olduğu, öte yandan söz konusu uygulamanın ruhsata bağlanması gereken yapı olarak nitelenmemesi nedeniyle ruhsata aykırılığından söz edilemeyeceği görüldüğünden bu işlemde de hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.
KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğu, … sayılı işlemin encümen kararının bildirimine ilişkin olduğu, davalı idare tarafından 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca encümen tarafından yıkım kararı alınmadan herhangi bir işlem yapılmadığı ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'nun DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 07/05/2020 tarih ve E:2019/4556, K:2020/4062 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Liman Mahallesi, ….Sokak No:… (…. ada, … parsel) adresinde bulunan binanın altında işyeri olarak işletilmekte olan bağımsız bölümde ruhsatsız olarak 5.00x9.00 metre ebatlarında demir profil malzeme ile üzeri açılır kapanır branda, etrafı muşamba ile çevrili 4 adet sabit demir direk ile sabitlenen kapalı alan oluşturulduğu davalı idare elemanlarınca 03.03.2015 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edilmiştir.
Konyaaltı Belediye Encümeni'nin … tarihli ve … sayılı kararıyla 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacı şirkete para cezası verilmesine ilişkin kararı alınmış ve anılan kararın bildirimine ve belirtilen yapının 15 gün içerisinde kaldırılması aksi takdirde aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca işlem yapılacağına ilişkin Konyaaltı Belediye Başkanlığının … tarih ve … sayılı işleminin tebliği üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; yapı; karada ve suda, daimi veya geçici resmi ve özel, yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve hareketli tesisler olarak tanımlanmış, 20 .maddesinde; "Yapı: a) Kuruluş veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde, b) Kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve kuruluşlarının vermiş oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis belgeleri ile, İmar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir." hükmüne yer verilmiş, 21. maddesinin birinci fıkrasında; bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26. maddede belirtilen istisna dışında Belediye veya Valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınmasının mecburi olduğu, aynı maddenin 3. fıkrasında; ancak, derz, iç ve dış sıva, boya, badana oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratların ruhsata tabi olmadığı hüküm altına alınmış, 32. maddesinde ise; ''Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (...) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.'' 42. maddesinde; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanacağı, ruhsat alınmaksızın veya ruhsatta, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapı sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beş yüz Türk lirasından az olmamak üzere, belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı, hükümleri yer almaktadır.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 16/43. (Ek:RG1/6/201328664) (Değişik:RG8/9/201328759) maddesinde; pergola; bahçede, bina cephelerini değiştirmemek kaydıyla terasta, hafif yapı malzemelerinden dikme ve sık kirişleme ile yapılan ve üzerine yeşil bitki örtüsü sardırılan, etrafı açık, gölgelik amaçlı, yapı ruhsatı olmaksızın inşa edilebilen yapılar, 54. (Ek:RG1/6/201328664) maddesinde; sundurma; yağmurdan, güneşten ve rüzgardan korunmak için çekme mesafelerine tecavüz etmemek şartıyla binaya bitişik olarak hafif malzemeden yapılan bölme duvarları olmayan en az bir tarafı açık örtüler olarak tanımlanmış, 63. maddesinde ise, basit tamir ve tadiller ile pergole ve benzerlerinin yapımının ruhsata tabi olmadığı düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden; pergolasundurma ve benzerlerinin yapımının ruhsata tabi olmadığı, ancak bu nitelikteki imalatların ruhsata tabi olmadığının kabul edilebilmesi için; genel olarak İmar Kanununda düzenlenen yapı tanımı kapsamında inşa edilmemiş olması, dolayısıyla kapalı alan oluşturmayacak şekilde, güneş ve yağmurdan korunma amacına yönelik olarak ve taşıyıcı unsuru etkilemeyecek, çekme mesafelerine tecavüz etmeyecek şekilde, hafif yapı malzemeleri ile yapılmış olması gerekmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Liman Mahallesi, ….Sokak No:… (… ada, … parsel) adresinde bulunan binanın altında işyeri olarak işletilen bağımsız bölümde 5.00x9.00 metre ebatlarında demir profil malzeme ile üzeri açılır kapanır branda, etrafı muşamba ile çevrili 4 adet sabit demir direk ile sabitlenen kapalı alan oluşturulduğunun 03.03.2015 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edildiği, Konyaaltı Belediye Encümeni'nin … tarihli ve … sayılı kararıyla 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacı şirket adına para cezası verilmesine ilişkin karar alındığı ve anılan karar gereği belirtilen yapının 15 gün içerisinde kaldırılması aksi takdirde aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca işlem yapılacağına ilişkin Konyaaltı Belediye Başkanlığının … tarih ve … sayılı işlemi ile davacı şirkete tebliği üzerine bakılan davanın açıldığı, İdare Mahkemesince uyuşmazlığın çözümü amacıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; dava konusu işyeri önündeki yapılaşmanın, imar planı ve parsele ait imar durum belgesinde yapı yaklaşma sınırı olarak gözükmekte olan yoldan çekme mesafeleri içerisinde kalmakta olup, yapı ruhsatı ve eki projelerinde bulunmamakta olduğu, söz konusu yapının taşınmazın brüt alanını etkilemeyen, üç tarafı tamamen açık, üst bölümünün de açılır kapanır mekanizmalı tente ile örtülü sundurma ya da gölgelik benzeri yapı olduğu dolayısıyla kapalı alan oluşturmadığı tespit edildiğinden yapı ruhsatı zorunluluğu bulunmadığı, bu durumda inşaat ruhsatına ve eki projesine aykırılıktan bahsedilemeyeceği için İmar Kanunu'nun 42. maddesine göre idari para cezası verilemeyeceği, tespit ve değerlendirmelerine yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, dava konusu işleme dayanak 03.03.2015 tarihli yapı tatil zaptı ile bilirkişi raporu ve ekli fotoğraflarının birlikte incelenmesinden, söz konusu binanın zemin katında ticari amaçlı kullanımı olan işyeri niteliğindeki bağımsız bölümün önünde kapalı alan oluşturacak biçimde yapılan imalatların pergola, sundurma, gölgelik vb. olarak değerlendirilemeyeceği, ebatlarının gölgelik ve yağmurdan korunma amacını aştığı, çekme mesafelerini ihlal ettiği, yapı niteliğinde bulunduğu ve ruhsata tabi olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Öte yandan, aynı zamanda dava konusu edilen söz konusu yapının 15 gün içerisinde ruhsatlandırılması veya kaldırılması, aksi taktirde 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca işlem yapılarak masrafların ilgilisinden tahsil edileceğine ilişkin Konyaaltı Belediye Başkanlığının … tarihli … sayılı işleminin, dava konusu encümen kararının bildirimine ilişkin olduğu, işlemde İmar Kanununun 32. maddesinin yazılmış olması 03.03.2015 tarihli yapı tatil zaptının tekrarı mahiyetinde olup bu anlamda işlemi tek başına yıkım kararı haline getirmeyeceği, zira, işlem tarihi itibarıyla yıkıma ilişkin herhangi bir encümen kararı bulunmayıp yıkıma ilişkin encümen kararının daha sonra alındığı, bu nedenle söz konusu işlemin dava konusu para cezasına ilişkin encümen kararından bağımsız olarak değil, söz konusu encümen kararının bildirimine ilişkin ve bu kararla birlikte değerlendirilmesi gerektiği açıktır.
Bu durumda, dava konusu para cezasına ilişkin işlemlerde hukuka aykırılık, işlemin iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 24/12/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY :
Kararın düzeltilmesi isteminin reddi gerektiği oyuyla Dairemiz kararına katılmıyorum.